24 Şubat 2025

Sağlık Haber Sitesi

Eğitim, Sağlık, Ekonomi, Teknoloji Haber Sitesi

Dünya dışı gezegenlerde oluşan sıra dışı buz ilk kez görüntülendi

Bilim insanları, yıllardır teorik olarak varlığı öngörülen ancak şimdiye kadar kanıtlanamayan egzotik bir su fazını ilk kez deneysel olarak gözlemledi. Plastik Buz VII olarak adlandırılan bu sıra dışı buz türü, dünya dışı gezegenlerdeki okyanuslarda oluşabilecek bir yapı olarak görülüyor.

Benzersiz Buz Türü Ice VII’den Yeni Keşif

Yüksek sıcaklık ve basınç altında oluşan benzersiz bir buz türü keşfedildi. Uluslararası bir araştırma ekibi, Fransa’daki Institut Laue-Langevin’de (ILL) gerçekleştirdikleri deneylerle suyu 6 gigapaskal basınca kadar sıkarak ve 327°C’ye kadar ısıtarak Ice VII fazını elde etti.

Ice VII, karmaşık bir kübik yapıya sahip ve hidrojen atomlarının iç içe geçtiği bir yapıya sahip. Ancak, bu yapı erimeye başladığında nasıl davrandığı konusunda bilinmeyenler vardı. Bu nedenle, bilim insanları, hidrojen hareketlerini incelemek için ‘quasi-elastic neutron scattering’ (QENS) adı verilen bir teknik kullandı.

Sapienza Üniversitesi’nden fizikçi Maria Rescigno, bu teknikle moleküllerin öteleme ve dönüş dinamiklerini analiz etmenin diğer tekniklere göre büyük avantaj sağladığını belirtti. 17 yıl önce tahmin edilen hidrojen hareketlerinin sonunda gözlemlendi.

Ancak, beklenmedik bir keşif yapıldı: Plastik Ice VII içindeki moleküller, serbestçe dönmemek yerine adım adım hareket etti. Araştırmacılar, bu durumun hidrojen bağlarının kırılıp yeniden oluşma sürecinden kaynaklandığını düşünüyor.

Bilim insanları, bu buz fazının Neptün ve Jüpiter’in uydusu Europa gibi uzak buzlu dünyalarda geçmişte var olmuş olabileceğini tahmin ediyor. Bu keşif, uzayda oluşan buz türlerini ve gezegenlerin evrimini anlamada büyük bir adım olarak kabul ediliyor.

Gelecekte yapılacak araştırmalarda, Plastik Ice VII’nin nasıl oluştuğu ve süperiyonik faz olarak adlandırılan daha yüksek sıcaklık ve basınçlarda gerçekleşen başka bir egzotik su formuna dönüşüp dönüşmediği incelenecek. Sapienza Üniversitesi’nden fizikçi Livia Bove, bu geçişin sürekli ve aşamalı mı yoksa ani ve keskin mi olduğunu önemsediğini belirtti.

Bu önemli araştırma, Nature dergisinde yayımlandı ve bilim dünyasında büyük ilgi gördü.