Robert Oppenheimer, bilim dünyasının belki de en tartışmalı figürlerinden. Çünkü insanlığın geliştirdiği en ölümcül ve en acımasız silah olan atom bombasını icat etmesiyle ve sonrasında yarattığı canavarla mücadele etme girişimleriyle nam saldı.
New Mexico’daki Los Alamos Laboratuvarı’nın yöneticisi olan Oppenheimer, “Manhattan Projesi”ne ve nükleer fizikte 20. yüzyıldaki ilerlemeleri savaş amacıyla kullanmak için çalışan bilim adamlarından oluşan bir ekibe liderlik etti.
Oppenheimer, nükleer silahların yıkıcı potansiyeline ilk elden tanık olduktan sonra, nükleer silahların yayılmasına ve Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında büyüyen nükleer silahlanma yarışına karşı en güçlü seslerden biri haline geldi.
Gelin, sözde ‘Atom Bombasının Babası’nın nükleer silahların yayılmasının önlenmesi için nasıl en önemli figürlerden biri haline geldiğinin hikayesine bakalım.
ATOM BOMBASININ MUCİDİ BİLİM İNSANLARINA LİDERLİK ETTİ
Tarih, 16 Temmuz 1945… Los Alamos’un 340 km güneyinde ilk atom bombasının test edilmesiyle tarih artık yeni bir seyre girdi. Bu test “Üçleme Testi” olarak biliniyordu ve Oppenheimer’ın bir araya getirip önderlik ettiği bir grup bilim insanı tarafından yıllarca süren çalışmanın ulaştığı zirveydi.
Bir aydan kısa bir süre sonra ABD, 6 Ağustos’ta Japon şehirleri Hiroşima’ya ve 9 Ağustos’ta Nagazaki’ye iki atom bombası attı. Onbinlercesi anında, bir o kadarı da yüksek düzeyde radyasyona maruz kalma nedeniyle haftalarca ve aylarca acı çekerek hayatını kaybetti. Bombalamalar, İmparator Hirohito’nun 15 Ağustos’ta Japonya’nın teslim olduğunu duyurmasıyla sonuçlandı.
Hiroşima ve Nagazaki’nin bombalanması, askeri çatışmalarda atom silahlarının kullanıldığı tek vaka. Ancak Oppenheimer ve bilim ekibinin icat ettiği atım bombası küresel jeopolitiği sonsuza dek değiştirecek bir nükleer silahlanma yarışını harekete geçirdi.
Sovyetler ilk atom bombalarını 1949’da, İngilizler 1952’de, Fransızlar 1960’ta ve Çinliler 1964’te test etti.
İNSANLIĞA KENDİNİ YOK EDECEK ARACI BAHŞEDEN ADAM
Yaptığı işe rağmen, Oppenheimer’ın “insanlığa kendi kendini yok etmesi için olası araçları bahşetmek” konusunda her zaman şüpheleri vardı. Trinity (yani üçleme) Testine tanık olduktan sonra çekinceleri katlanarak arttı.
1965’te ilk kez bir atom bombasının patlaması hakkında konuşurken şu ifadeleri kullandı: ‘’Şimdi, ben dünyaların yok edicisi Ölüm oldum.’’
‘’BEN DÜNYALARIN YOK EDİCİSİ ÖLÜM OLDUM’’
Bugün, Oppenheimer’ın “Ölüm oldum“ sözü, nükleer silahların korkunç yıkıcı potansiyelinin uygun bir tanımı olarak nükleer çağı tanımlar hale geldi. Bu söz ayrıca, Oppenheimer’ın kendisinin atom bombasını nasıl anladığı ve onu yaratmadaki rolü hakkında fikir veriyor.
Dönemin ABD Başkanı Harry Truman, zaten “esasen yenilmiş” olan Japonya’da atom bombasını kullanmaya karar verdikten sonra, Oppenheimer’ın ölümcül icadıyla ilgili şüpheleri iyice arttı. Bazı haberlere göre, Başkan Truman’a hem kendisinin hem de Başkan’ın “ellerinde kan olduğunu” bile söyledi.
1946’da yayınlanan bir makalede Oppenheimer, atom bombasını “saldırganlar için bir silah” olarak tanımlayacaktı. “Atomik silahların dünya için oluşturduğu tehlikeyi kabul etmek gerek” diye yazacaktı.
YARATTIĞI SİLAHA KARŞI ÇIKTI
Bu, Oppenheimer’ın nükleer silahlara ve bunların kontrolsüz yayılmasına karşı aktif muhalefetinin başlangıcıydı.
Savaş bittikten hemen sonra Oppenheimer, yeni oluşturulan Birleşik Devletler Atom Enerjisi Komisyonu’nun Genel Danışma Komitesi başkanı oldu. Başkanlığı sırasında, ABD’de atom silahlarının yayılmasını azaltmak için çalıştı.
Tüm bunlar, SSCB’nin ilk başarılı atom bombası testini gerçekleştirdiği 1949’dan sonra değişti. ABD artık sadece daha fazla bomba üretmekle kalmayıp, aynı zamanda çok daha güçlü bir bomba – bazılarının dediği gibi “süper” bir bomba üretmenin peşindeydi.
Bu termonükleer silah veya hidrojen bombası, Hiroşima’ya atılan tabanca tipi uranyum bombasının (Little Boy lakaplı) 1000 katı güce sahip olacaktı. Oppenheimer, bir hidrojen bombasının gerçek bir askeri amacı olmadığına, “ahlaki açıdan iğrenç” ve “soykırım silahı” olduğuna ikna olmuştu. Muhalefeti, ABD askeri teşkilatı içindeki birçok kişiyi kızdırdı.
KOMÜNİSTLERE YARDIM ETMEKLE SUÇLANDI
Sonuç olarak, Oppenheimer “komünistlere yardım etmekle” suçlandı. 1954’te yüksek profilli bir davanın ardından tüm görevlerini kaybetti. Nükleer silahlara karşı yazmaya ve konuşmaya devam edecek olsa da, siyasi nüfuzu fiilen yok olmuştu.
Oppenheimer, 1967’de gırtlak kanseri nedeniyle hayatını kaybetti.
ABD hükümeti, ölümünden 54 yıl sonra iade-i itibar geldi ve 2022’de 1954 kararını geçersiz kıldı. Başkan Joe Biden’ın Enerji Bakanı Jennifer M Granholm, Oppenheimer’ın sadakatinin ve vatan sevgisinin sorgulanamayacağını açıkladı ve hakkında yürütülen dava sürecinin adaletsiz olduğunu belirtti.
patronlardunyasi.com
